Wiek opon
Na początek postanowiliśmy sprawdzić różnice między nowymi, właściwie przechowywanymi oponami a kilkuletnimi, sztucznie postarzanymi. Na koła Kawasaki ZX-10R Ninja naciągnęliśmy dwa pozornie identyczne komplety opon. Różnica polegała na tym, że jedna para przez cały rok była wystawiona na działanie słońca i promieniowanie UV.
Jak jeździ się na takich sztucznie postarzanych gumach w porównaniu
do całkiem nowych?
Czasem kilkuletnie, zupełnie nieużywane opony mogą nie nadawać się do użytku. Zależy to między innymi od sposobu przechowywania. Jak zmieniają się właściwości nowej opony w miarę upływu czasu? Za laboratorium posłużyły nam tor do sprawdzania poręczności i jazdy po mokrym, a za przedmioty badań – dwa komplety fabrycznie nowych Michelinów Pilot Power 3. Każdy z nich przeleżał rok w innym miejscu: jeden w chłodnym, suchym i ciemnym – tak jak zalecają producenci, drugi w szklarni, wystawiony na działanie słońca i wysoką temperaturę. Jak zmaltretowane w ten sposób Pilot Powery 3 dały sobie radę na drodze?
Jak rozpoznać, kiedy opona została wyprodukowana?
Na każdej oponie znajduje się numer DOT – patrz zdjęcie po prawej na górze. Te cztery cyfry oznaczają tydzień i rok produkcji, zatem ta opona została wyprodukowana w 25. tygodniu 2015 r.
Od kiedy nieużywana opona może być uważana za starą?
Tę sprawę regulują przepisy prawne: fabrycznie nowa opona nawet 5 lat po wyprodukowaniu jest uważana za nową. Jeśli opony były magazynowane zgodnie z zaleceniami producenta, tak długie ich leżakowanie nie powinno pogorszyć ich właściwości. Do mieszanek gum dodaje się bowiem takie substancje, jak plastyfikatory czy środki ochronne przed promieniami UV, które redukują pogarszanie się właściwości gumy wywołane przez proces starzenia się.
 |
 Motor-Presse Polska |
| Mała rzecz, a skutki opłakane: już kilka brakujących gramów wystarczyło, żeby wibracje Ninji stały się dokuczliwe. | Serwisy oponiarskie pracują na elektronicznych wyważarkach, ponieważ są one szybkie i łatwe w obsłudze. Jednak w wyścigach to człowiek odpowiada za wyważenie kół. W teście użyliśmy klasycznego urządzenia do wyważania. Dobry specjalista potrafi wyważyć koło, ale także jest w stanie dokładnie zlokalizować inne przyczyny nerwowości bike’a, np. pionowe bicie opony czy boczne bicie felgi. |
Kiedy opona najpóźniej powinna zostać wymieniona?
Przepisy mówią, że wtedy, gdy osiągnie limit głębokości bieżnika. Jeśli bieżnik ma mniej niż 1,6 mm, opona musi zostać wymieniona. Dotyczy to nie tylko motocykli, ale i samochodów. Limit głębokości w teorii powinien być wskazany przez wskaźniki TWI (Tread Wear Indicator), ale zgodnie z amerykańską normą DOT mają one wysokość zaledwie 0,8 mm. Na dodatek na feldze opona starzeje się szybciej. Promienie UV, wilgotność oraz wysokie i niskie temperatury pogarszają właściwości gumy. Wtedy 7-letnie i starsze opony, mimo że mają dostatecznie głęboki bieżnik, powodują wyraźnie gorsze prowadzenie bike’a. Kiedy zaś pojawią się przebarwienia czy pęknięcia na bokach, opona nadaje się tylko na śmietnik.
Jak bardzo pogarszają się właściwości starej opony?
Zapakowanie opon na rok do szklarni spowodowało, że postarzały się one o 4 do 5 lat. Wg producentów w normalnych warunkach opony w tym wieku można jeszcze bez wahania stosować. Nasz test na krętym torze to potwierdził: przy dynamicznej jeździe różnice w zachowaniu motocykla obutego w nowe i postarzone opony były trudne do zmierzenia. Oba komplety zachowały właściwości, więc w zwykłej eksploatacji trudno wyłapać wyraźne różnice. Dopiero kiedy wjechaliśmy na mokrą nawierzchnię, pogorszenie zachowania motocykla ze starymi oponami stało się wyraźne. To dowód, że proces twardnienia mieszanki poszedł w nich mocno do przodu.
| Podsumowanie: Bez poprawnie wyważonych kół daleko nie zajedziesz. Już przy umiarkowanych prędkościach nawet 10-gramowe niedoważenie spowoduje trzepotanie kierownicą. Gdy prędkość wzrasta, wibracje wyraźnie przybierają na sile. Niedoważenie większe niż 15 g może spowodować opłakane skutki dla twojego motocykla... i twojego portfela. |
