Uderzenie kontrolowane - test 17 ochraniaczy pleców.

Bang! – metaliczny, głośny jak uderzenie dzwonu odgłos nie wróży niczego dobrego. To ważący 5 kg metalowy kloc uderzył w leżący na kowadle ochraniacz pleców. Chciałoby się, aby ten dźwięk dowodził, że protektor dobrze chroni grzbiet. Jednak wykres, który pojawia się po chwili na ekranie komputera, informuje o czymś wręcz odwrotnym. 24 kN siły, która przeniknęła przez ochraniacz, czyli dotarła do pleców – taki wynik oznacza, że nie spełnia on nawet pierwszego (niższego) poziomu bezpieczeństwa. Według europejskiej normy ta skorupa nie ma prawa być nazywana ochraniaczem. A przecież ma certyfikat! Na szczęście stwierdziliśmy tylko jeden taki przypadek.

To była zła wiadomość. Dobrych jest znacznie więcej. Prawie wszystkie pozostałe testowane ochraniacze pleców dostały cztery lub pięć gwiazdek w 5-stopniowej skali. To zasługa przede wszystkim surowych przepisów dotyczących protektorów, obowiązujących w całej Europie. Zmuszają one bowiem producentów do stosowania coraz lepszych rozwiązań. A to oznacza tylko jedno: nasze plecy są

coraz lepiej chronione.

Każdy z producentów mógł samodzielnie wybrać model, który odda nam do testu. Warunkiem z naszej strony było to, aby protektor spełniał wymagania normy ECE (certyfikat)  Bez znaczenia były materiały użyte do produkcji, sposób działania ochraniacza czy jego wymiary. Zresztą nasze życzenia co do wielkości i tak nie miałyby sensu, ponieważ producenci sami decydują, jakie oznaczenie będzie nosił ich produkt: S, M, L itd. Dlatego norma mówi o odległości między barkami a talią. Nasze zadanie polegało (tylko i aż) na tym, aby wyniki testu były obiektywne i przejrzyste.

Na celowniku. Przed testem na ochraniaczach trzeba było zgodnie z wymaganiami normy oznaczyć miejsca uderzeń...

Czego nie ma w tym teście

Część producentów ochraniaczy zdecydowała się na użycie kilku warstw twardej pianki, która rozprasza siłę na jak największej powierzchni. Inni postawili na miękkie tworzywa, znakomicie dopasowujące się do pleców, ale utwardzające się pod wpływem działania siły i rozpraszające ją w taki sposób, aby kości i organy wewnętrzne były jak najlepiej chronione.

W tym teście nie znajdziesz dwóch typów ochraniaczy: 1. będących twardymi skorupami; 2. mocowanych do pleców szelkami. Te pierwsze powoli przechodzą do historii, te drugie stosują przede wszystkim sportowcy oraz bikerzy jeżdżący w sportowym stylu. Skupiliśmy się na ochraniaczach dla największej grupy odbiorców, czyli dla motocyklistów stosujących protektory wkładane do przeznaczonych do tego kieszeni na plecach.

Dla zainteresowanych: test żółwi przeprowadziliśmy 2016 roku. Jego wyniki znajdziesz w „Motocyklu” 10/2016 (elektroniczną wersję tego wydania możesz kupić w e-kiosku albo na publico24.pl).

... następnie na ochraniacz spadał 5-kilogramowy odważnik. Czujnik komputerowy mierzył, ile z początkowej energii przeniknęło do wewnątrz.

Europejska norma 1621-2 nie zmieniła się od lat, mimo że jej wytyczne są kontrowersyjne. Na przykład wyniki zgodne z drugim, wyższym poziomem bezpieczeństwa wcale nie oznaczają, że ochraniacze uchronią cię przed złamaniami. Oprócz tego norma nie określa pożądanego sposobu rozchodzenia się sił podczas uderzenia, co jest najważniejsze z punktu widzenia maksymalnej ochrony bikera, a nie odgrywa najmniejszej roli w procesie certyfikacji. Mimo to eksperci trzymają się tych procedur, uzasadniając to m.in. wynikami analiz skutków wypadków. Zgodnie z nimi uzyskane wartości tłumienia uderzeń wystarczą, aby ocenić poziom ochrony.

każdy potrzebuje czego innego

W teście uwzględniliśmy ponadto wartości siły, która przeniknęła przez ochraniacz i przebieg jej działania, a następnie dodaliśmy kilka kryteriów, które w naszej tabeli zostały podzielone na kategorie. Nawet jeśli test był z tego powodu bardziej skomplikowany oraz czaso- i pracochłonny, to uzyskaliśmy precyzyjniejsze wyniki. Wentylacja nie jest dla ciebie najważniejsza albo potrzebujesz ochraniacza o wyjątkowo dużej lub bardzo małej odległości barków od pasa? Wtedy Sas-Tec SCL 19 wysunie się na czoło twojego rankingu. A może duża elastyczność i niska masa liczą się dla ciebie bardziej niż szeroki zakres rozmiarów? Wtedy twój wybór mógł­by paść na A-XOC czy Alpinestarsa.

Nie kupuj w ciemno!

Jeśli twoja ulubiona kurtka motocyklowa ma już swoje lata, oznacza to, że jej ochraniacze nie są tak skuteczne, jak współczesne. Na szczęście możesz zapewnić jej drugie życie, dając zestaw nowoczesnych protektorów. Ponieważ ochraniacz i przeznaczona dla niego kieszeń muszą do siebie pasować, nie kupuj w ciemno! Najlepiej idź do sklepu z kurtką, przymierz ochraniacz i sprawdź komfort w różnych pozycjach. Od tego niby drobiazgu zależy twoje bezpieczeństwo!

Zobacz też: test uniwesalnych butów motocyklowych w sportowym stylu.

Budowa: poliestrowa podszewka i poliuretan Liczba rozmiarów: 3 Odległość od barków do pasa: 380 do 510 mm Grubość 13 mm Cena: 179 zł (imready.eu)	Budowa: rurki z wiskoelastycznego polimeru Liczba rozmiarów: 2 Odległość od barków do pasa: 430 do 540 mm Grubość 15 mm Cena: 172 zł
Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia 12 055 N wartość najlepsza 10 847 N wartość najgorsza 13 884 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 2,5 ms Szablon testowy 51 cm Masa 329 g	Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia 7229 N wartość najlepsza 6705 N wartość najgorsza 8029 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 2,5 ms Szablon testowy 47 cm Masa 351 g

Tylko poziom bezpieczeństwa 1. Bardzo miękki, dlatego łatwo dopasowuje się do pleców. Dzięki miękkiej tkaninie z meshu i polimerowej plecionki – oddychający.

A-XOC, który znajdziesz także w ofercie Helda, ma charakterystyczną budowę (rurki) i niepowtarzalny zielony kolor.

BMW NP2 Pro	D3O Viper Pro
Budowa: 6 warstw wiskoelastycznej pianki Liczba rozmiarów: 4 Odległość od barków do pasa: 455 do 515 mm Grubość 19 mm Cena: 136 zł	Budowa: pianka, wiskoelastyczna w kształcie fal Liczba rozmiarów: 4 Odległość od barków do pasa: 400 do 560 mm Grubość 18 mm Cena: 249 zł (zumx.pl)
Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia 6492 N wartość najlepsza 6283 N wartość najgorsza 6660 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 3,0 ms Szablon testowy 48 cm Masa 549 g	Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia 8104 N wartość najlepsza 7871 N wartość najgorsza 8524 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 2,2 ms Szablon testowy 52 cm Masa 473 g

Bardzo duży i aż 6-warstwowy ochraniacz z kieszenią do przymocowania go paskiem.

Zadania fal: 1. podnieść skuteczność ochrony; 2. ułatwić przepływ powietrza.

Zobacz też: test dwuczęściowych kombinezonów skórzanych

Ortema Ortho-Max RP1	Rukka D3O Air All Back
Budowa: cztery warstwy wiskoelastycznej pianki Liczba rozmiarów: 4 Odległość od barków do pasa: 360 do 530 mm Grubość: 21 mm Cena: 210 zł (www.ortema-shop.com_	Budowa: wiskoelastyczna pianka, tył wykonany z materiału Liczba rozmiarów: 3 Odległość od barków do pasa: 400 do 520 mm Grubość 22 mm Cena: 349 zł (rukka-sklep.pl)
Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia7035 N wartość najlepsza6450 N wartość najgorsza7504 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 5,1 ms Szablon testowy 44 cm Masa 245 g	Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia 6107 N wartość najlepsza 5673 N wartość najgorsza 6479 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 4,7 ms Szablon testowy 48 cm Masa 359 g

Jest tak długi, że sprawia wrażenie za wąskiego; wystaje w dół daleko poza pola pomiarowe.

Pomarańczowy kolor to informacja, że ten ochraniacz wykonała firma D3O.

SafeMax RP-Pro	SAS-TEC SC1/X
Budowa: pięć warstw klejonej i szytej pianki Liczba rozmiarów: 3 Odległość od barków do pasa: 400 do 590 mm Grubość 22 mm Cena: 215 zł (www.polo-motorrad.com)	Budowa: jedna warstwa wiskoelastycznej pianki Liczba rozmiarów: 3 Odległość od barków do pasa: 450 do 550 mm Grubość 20 mm Cena: od 89 zł (modeka.pl)
Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia5698 N wartość najlepsza5362 N wartość najgorsza 6089 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 4,0 ms Szablon testowy 52 cm Masa 395 g	Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia6706 N wartość najlepsza6581 N wartość najgorsza6830 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 3,9 ms Szablon testowy 52 cm Masa 412 g

Bardzo duża szerokość może spowodować, że protektor będzie przeszkadzał. Mimo to 5 warstw pianki robi, co do nich należy.

Jedna warstwa z minimalnymi różnicami grubości na całej powierzchni, jednolity materiał – funkcjonalny i sprawdzony.

Zobacz też: test motocyklowych kombinezonów przeciwdeszczowych.

Trilobite 006 Back Protector
Budowa: pięć warstw pianki, klejona/szyta Liczba rozmiarów: 1 Odległość od barków do pasa: 400 mm Grubość 22 mm Cena: 167 zł
Wyniki testu Tłumienie uderzeń: wartość średnia22 571 N wartość najlepsza23 864 N wartość najgorsza 27 772 N Czas do uzyskania maks. wartości energii uderzenia 3,8 ms Szablon testowy 40 cm Masa 192 g

Wniosek Żaden z wyników nie spełnił obiecanego drugiego poziomu bezpieczeństwa. Co więcej, Trilobite nie spełnia nawet wymogów stopnia 1. Dane na ochraniaczu nie odpowiadają normie – totalny szok!

Jeden obraz wart więcej niż 1000 słów

Poznaj język obrazkowy narzucony przez urzędników. Co kryją tajemnicze symbole namalowane albo wytłoczone na ochraniaczach?

Wszystkie protektory (pleców, klatki piersiowej, stawów itp.) muszą spełniać odpowiednie normy. Dlatego niezależne ośrodki badawcze zajmują się certyfikacją ochraniaczy. Dopiero pozytywne jej wyniki pozwalają użyć logotypu CE (Communauté européenne – Wspólnota Europejska).

Wytyczne dotyczące ochraniaczy pleców określa norma EN 1621-2:2014. Definiuje dwa poziomy ochrony. W pierwszym średnia siła, która dociera do korpusu motocyklisty, nie może przekroczyć 18 kN, a pojedyncze uderzenie – 24 kN. Dla poziomu 2 obowiązuje 9 kN jako wartość średnia i 12 kN jako maksymalna. Ochraniacze powinny być testowane w temperaturze maksymalnej +40°C (T+) i minimalnej -10°C (T-).

Informację o tym, jaki poziom bezpieczeństwa spełnia ochraniacz i jaka jest odległość między barkami a talią producent musi podawać na ochraniaczu. Metryczka na obrazku obok mówi, że jest to ochraniacz typu full back (FB w centrum), czyli przeznaczony dla tych, których odległość od talii do ramion wynosi 40 do 44 cm. Spełnia on drugi poziom ochrony (poniżej pola z FB) i był testowany także w temperaturze -10°C (T-). Dla motocyklistów ważny jest oprócz tego piktogram motocykla widoczny pośrodku, mówiący, że mamy do czynienia z produktem przeznaczonym dla nich, a nie np. dla rowerzystów. Kolejne piktogramy z prawej strony mówią o innych dyscyplinach, w jakich można używać danego ochraniacza.

Ponadto na ochraniaczu muszą znaleźć się nazwa producenta, oznaczenie modelu i rozmiaru. Dla certyfikacji ważna jest długość od barków do pasa, bo zgodnie z nią jest dobierany szablon z punktami kontrolnymi. Producenci mogą zastosować drobny przekręt, który polega na tym, że do certyfikacji dają ochraniacz pleców podlegający pod mniejszy szablon, choć oznaczony symbolem XL. Dlatego nie wierz bezkrytycznie rozmiarowi, który podaje producent, lecz przymierz ochraniacz, zanim go kupisz. Wskazówki dotyczące sposobu użytkowania, czyszczenia i konserwacji mogą być przeniesione do instrukcji.

Na każdym ochraniaczu musi być namalowana lub wytłoczona informacja o poziomie ochrony i przeznaczeniu.

Tworzywo tworzywu nierówne

W ostatnich latach nowoczesne materiały i technologie użyte przy produkcji ochraniaczy mocno się zmieniły. Wyraźnie widać to m.in. w sposobie pochłaniania uderzeń.

Zwykła pianka pełniąca funkcję ochraniacza to już na bank historia. Ale co w zamian? Co jest lepsze – ochrona w postaci twardej skorupy, czy miękka pianka, która utwardza się w momencie uderzenia? Rozproszenie siły na większej powierzchni jest argumentem przemawiającym za twardą skorupą. Z kolei możliwość ponownego użycia ochraniacza po wypadku – za utwardzającą się pianką. Praktyka i badania naukowców zadecydowały: dzisiaj częściej stosuje się miękkie tworzywa. Nawet konserwatywny Dainese wystawił w tym teście lekki protektor z łagodnie tłumiącego kauczuku nitrylowego. Niemniej twarde skorupy jeszcze nie do końca poddały się. W ochraniaczach Spidi tłumią wprawdzie dwie warstwy pianki, ale przykrywa je pancerz z cienkiego plastiku.

Różne drogi, wspólny cel: trzy ochraniacze różne pod względem konstrukcji i materiałów, z jakich je wykonano.

Zobacz też: nasz test tankbagów mocowanych magnesami.

Miękka pianka i wiskoelastyczność

W ochraniaczach wewnątrz kurtek i spodni oraz w ochraniaczach stawów twarde skorupy uchodzą za przestarzałe. Być może dlatego, że ochrona przed przenikającą do wewnątrz siłą uderzenia – ciągle argument przemawiający za twardą skorupą – zgodnie z normą EU nie jest wymagana.
Z drugiej strony łagodnie wzrastające oddziaływanie siły także nie jest kryterium wymaganym, a więc i testowanym, chociaż właśnie ta cecha jest zaletą materiałów wiskoelastycznych (utwardzających się pod wpływem siły), które mniej więcej od połowy pierwszej dekady tego wieku zaczęły zastępować pianki. Materiały wiskoelastyczne nie reagują, gdy zdarzy się powolne działanie siły – odkształcają się wtedy i dopasowują swój kształt do ciała. Natomiast podczas nagłego zadziałania siły wewnętrzna struktura błyskawicznie traci elastyczność i twardnieje. Tym sposobem można uzyskać stosunkowo łagodny wzrost działającej na ciało siły, która przeniknie przez ochraniacz, co łagodzi obrażenia.

Molekuły i nanotłumienie

Tymczasem głównie wśród protektorów stawów pojawia się coraz więcej bardzo cienkich i elastycznych ochraniaczy z intrygującymi strukturami powierzchni (np. w formie sześciokątów czy rurek) i dużą ilością wolnej przestrzeni między elementami struktury. Mimo niewielkiej masy charakteryzują się one dobrymi właściwościami tłumienia, o co dba specjalna struktura. Energia kinetyczna uderzenia jest jeszcze efektywniej zamieniana w ciepło niż są to w stanie uczynić materiały wiskoelastyczne. Skutek: na ciało działa mniejsza energia i maleje niebezpieczeństwo odniesienia obrażeń.

zobacz galerię